Un mot, isolat o integrat dens lo discors, que pòrta un accent tonic sus ua de las soas sillabas : « taula », « present », « lo present qu’ei sus la taula ». Ua sillaba tonica que’s carateriza per un alongament e un ahortiment articulatòri. Quauques mots – la màger part monosillabics – ne presentan pas nat accent tonic ; que son atònes : articles, pronoms personaus conjunts, preposicions... : « Lo vesi sus la plaça ».

Que i a duas categorias de mots atònes : los proclitics qui’s restacan au mot qui segueish e los enclitics a lo qui precedeish. Quan un proclitic se tròba davant un mot de l’iniciala vocalica, que vad asillabic : « L’as vist ? ».

Quan un enclitic se tròba darrèr un mot de la finala vocalica e davant un mot de l’iniciala consonantica, que vad asillabic e los elements que son separats per un apostròf : « Qu’ei content de’u véder » (en gascon l’enclisi qu’ei sistematica dab los pronoms conjunts) ; mes, entà l’article, los elements que son estacats : « la pòrta deu/del burèu » (« deu » / « del » = « de »+« lo »).

Maurici Romieu, vicepresident del conselh lingüistic del Congrès

Fòto : Ardfern